ВОСЕНЬ
Надакучыла восені
Паннай быць залатою,
Пажадала застацца
Дзеўчыной маладою.
Той калінкаю кволай,
Сумнай і закаханай,
Прыгажуняй рабінай,
У каралі прыбранай.
Палявою бярозкай,
Віхраста прычэсанай,
І той песняй журботнай,
У вырай панесенай.
Адкупілася восень
Дарагімі дарамі.
Развіталася з просінню
Праліўнымі дажджамі,
Туманамі грыбнымі,
Вятрамі галоснымі,
Кучаравымі хмарамі
Ды скрыпучымі кроснамі.
Да наступнага году!
Да багатага ўроду!
Да ўбораў мядзяных!
Да вяселляў жаданых!
(Л. Полазава)
Восень ціха прыварожвае
Залатою шчымлівай парой.
Лісцяў-кветак мігценне прыгожае
Ашчаджае вястун-лістабой.
Ён сваё яшчэ возьме напоўніцу,
Скіне з дрэваў убранне на дол.
А пакуль сэрца радасцю поўзніцца —
Фарбаў-водбліскаў цэлы прыпол.
(У.Мароз)
ВОСЕНЬ
Восень абсыпала дрэвы
Жоўтым прыгожым лістком,
Восень сабрала пасевы
З поля пагодным дзяньком,
Збожжа ў гумно накладала,
Бульбу ссыпала ў мяхі,
Ў косы цыбулю сплятала,
Вешала іх ля страхі.
Лушчыла ў торбы сланечнік,
Мак, і хвасолю, і боб.
Восень у клопаце вечным,
Хай дапаможа ёй Бог!
(І. Багдановіч)
КОЛЕРЫ ВОСЕНІ
Пафарбавала восень
Клёны
У колер жоўты
І чырвоны.
На спелых гронках
Арабіны —
Бялюткіх нітак
Павуціна.
А за сцяжынкай
Паглядзі ты —
Зялёнай руні
Аксаміты.
І немагчыма
Надзівіцца
На восень —
Цуда-чараўніцу.
(В. Шымук)
АСЕННІ МАЛЮНАК
Як охра, пажаўцела восень,
Зямля рыхтуецца к зіме.
Мільгне на небе раптам просінь,
А вецер золкі дзьме ды дзьме.
Туман малочны лістапада
Пакрыў палі, пакрыў лугі,
Чарнеюць ля дарог прысады
Ад халадоў і ад тугі.
(М.Сабалеўскі)
ЗАЛАТАЯ АСЕННЯЯ РАНІЦА…
Залатая, асенняя раніца!
Хараством ты на свеце адна.
Сонца ў пушчы глыбокай купаецца
І ніяк не дастане да дна…
Мітусіцца лісцё па аселіцы,
Як дзвіна матылькоў-мітульгі.
І ўзвее яна, і пасцелецца,
Распаветрыцца на берагі.
А яны, берагі-беражыстыя,
На срымаюць асенні напеў.
І ліецца, віецца сукрысты ён
І разгортваецца каля дрэў
Прытулі, прыхіні на апошняе
І згадай гэты дзень залаты,
Што над пушчай, згалелымі пожнямі
Рассыпаў залатыя лісты.
Рассыпаў і раскідваў прыгоршчамі
На красу, на жаль, на ўспамін.
Развітальная хвіля найгоршая,
яна можа і сэрца спаліць.
Не бядуй, не гаруй – пад цяжарамі
Мне не йсці, шчасця ў іх не шукаць,
З-за балота мігціць, за выгарамі
Прамяніцца пярэстая гаць.
Не гаруй! Ты дарэмна заплакала:
Я прыду, я вярнуся ізноў.
Лёс для ўсіх не бывае аднакавы,
Як для тых засмучоных лістоў.
Залатая, асенняя раніца!
З хараством, з пекнатою – бывай!
Ужо сонца за пушчу хаваецца,
Кармазынам гарыць небакрай…
(У. Дубоўка)
ПАЛЬЦЫ ЖОЎТЫХ КЛЯНОВЫХ ЛІСТОЎ
Пальцы жоўтых кляновых лістоў
Мкнуцца восень схапіць за шыю.
Не парушыць яе хараство,
Не парушыць лісты залатыя.
Клён у вокны забразгатаў,
Адгукнулася каняю рэха.
Месяц рваў арэхі з куста,
Раскідаў над сусветам арэхі.
Яны ў воўне блакітнай ляглі
і плывуць над зямлёю шырокай.
Закрасуе ізноў на зямлі,
Хараство закрасуе навокал.
Ахіне нас, атуліць усіх,
Дасць у сэрцы, на думкі патолю.
Прынясе летуценняў сваіх
Нам у сінім цудоўным прыполе.
Восень выплача слёзы ўсе,
Каб іх людзі ніколі не зналі.
У нябеснай блакітнай красе
радасць ходзіць бясконцаю хваляй.
Яна прыйдзе і да камяніц,
Яна прыйдзе пад шэрыя стрэхі.
Ліставея міне, адшуміць
І рассыплецца каніна рэха…
(У.Дубоўка)
ЕДЗЕ ВОСЕНЬ
Змоўкла наваколле,
Лес адгаманіў.
Едзе восень полем
На рабым кані.
А за сінім борам —
Я разгледзеў сам —
Сядзе ў санкі скора
Белая зіма.
(В. Рабкевіч)
ВОСЕНЬ, ВОСЕНЬ ЗАЛАТАЯ
Восень, восень залатая
Сее радасць на зямлі,
Хмарка ў сінім небе тае,
Мкнуць у вырай жураўлі.
Ніткай срэбнай павуцінне
Ў косах сонейка блішчыць.
Што за цуднае зіхценне!
Што за ціш вакол стаіць!
Я іду лясною сцежкай,
Як па мяккім дыване.
Восень з ветлівай усмешкай
На спатканне выйшла мне.
Ярка, хораша прыбрала
Ўсюды дрэвы і кусты
I зямлю памалявала
Ў колер жоўта-залаты.
(С. Новік-Пяюн)
* * *
Лісцё ў кастрычніку ляціць
На мокрую траву.
Ля весніц клён стары стаіць,
Схіліўшы галаву.
Пяюць вятры, нясуць яны
Халодны змрок і сум.
І сцелюць лісцяў дываны —
Асеннюю красу.
Цябе любіў я і люблю,
Мой звонкі лістапад.
Бы ў грудзі, грукае ў зямлю
Антонаўскі апад.
На ўзлёце крылле распусціў
Знясілены вятрак.
Ён жорны цэлы век круціў,
Стаміўся, небарак.
Калючы дождж яго дзяўбе,
А ён з-пад самых зор
Глядзіць, паставіўшы сябе
Вятрам наперакор.
(М. Хведаровіч)
ЛІСТАПАД
З буйных ліп і бяроз
Лісты валяцца.
Між павалаў і лоз
Рассыпаюцца.
Шапацяць, шалясцяць
Залацістыя,
Ўвысь галінкі глядзяць
Пусталістыя.
А як прыйдзе вясна —
Ўсё адменіцца,
I галінкі ізноў
Зазяленяцца.
(Я. Купала)
Содержание
Бабіна лета
Бела-бела ў полі чыстым.
Над зямлёю паднялося
Многа нітак серабрыстых,
Што напрала сёння восень.
Бабіна, як кажуць, лета
Так іскрыцца сівізною,
Светлым сонейкам сагрэта,
Плыве-кружыць над зямлёю.
Неўзабаве шоўку ніці
Восень зноўку згорне ў жмені,
Будзе для зімы-сястрыцы
Ткаць прыгожае адзенне.
В. Швед
Багаж восені
— Восень едзе. Свята ў нас.
Адчыняйце дзверы.
А які вязе багаж?
Раскажу я вам сама.
Часу мала страчу.
Вельмі доўгая зіма —
Шмат патрэбна харчу.
Я прывезла вам мукі.
Будуць булкі, праснакі,
I кулеш, і калачы,
Пірагі і кулічы.
Што яшчэ ёсць, пакажы?
Ёсць капуста, агуркі,
Бульба, морква, буракі.
Што яшчэ, спытаць дазволь?
В о с е н ь:
Гарбузы, часнок, фасоль,
Многа бобу і гароху
I сяго-таго патроху.
Шчыры дзякуй наш прымі,
Восень-працаўніца.
Мы павінны да зямлі
Табе пакланіцца.
Ты — багатая. I мы
Блаславім прыход зімы.
Лепей вы мяне, сябры,
Песнямі пацешце
I усе мае дары
З апетытам ешце.
Н. Галіноўская
Скарбонка восень
На зямлі ― скарбонка восень.
У яе выгодаў восем.
Назапасіла грыбоў
Для вавёрак і яжоў.
***
Адыходзіць лета,
Фарбамі адзета.
***
Адбуялі краскі лета
Толькі успамін пра гэта.
І рамонкі, і ўюнкі
Помняць летнія дзянькі.
***
Зніклі з поля капы жыта.
Поле восенню спавіта.
Сена звезена з лугоў,
Конь у стойла стаць гатоў.
***
Зжатае жыта
Бусламі абжыта.
***
Шчодра восень.
За стол просім!
***
Мышы восеньскай парой
На палях вядуць разбой.
***
Восень дорыць пазалоту
І у ясны дзень, і ў слоту.
***
Мяне ўвосень моцна вабіць
Наліўны духмяны яблык.
***
Вельмі хутка, неўпрыкметку
Пралятаюць дні улетку.
Калі ўвосень шэра, брудна,
Крочаць цяжка і марудна.
***
Між бяроз, арабінаў і сосен
Прайшла чарадзейкаю восень.
***
Як сабрана ажына,
Хутка спее збажына.
***
Спі зімою без журбы,
Калі ўвосень ёсць грыбы.
***
Не змяшчаюцца ў тазы
Гадаванцы ― гарбузы.
Л. Сівурава
Восень
Восень падарыла
Людзям парасоны,
Лес пазалаціла
Фарбаю чырвонай.
Л. Дайнека
Залатая восень
Залатая восень ходзіць па гаях,
Золатам прыбрала кроны на дубах.
Пажаўцела лісце трапяткіх асін,
Чырванню палаюць гронкі арабін.
Полымем барвовым разгарэўся клён,
За раку на сосны паглядае ён.
Вельмі ён зайздросціць, бо зялёны ўбор
Нават і зімою не мяняе бор.
А. Дзеружынскі
Едзе восень
Едзе восень полем
Лісце сыпле ў ногі —
А за сінім борам —
Я разгледзеў сам —
Сядзе ў санкі скора
В. Рабкевіч
Восень, восень залатая
Восень, восень залатая
Сее радасць на зямлі,
Хмарка ў сінім небе тае,
Мкнуць у вырай жураўлі.
Ніткай срэбнай павуцінне
Ў косах сонейка блішчыць.
Што за цуднае зіхценне!
Што за ціш вакол стаіць!
Я іду лясною сцежкай,
Як па мяккім дыване.
Восень з ветлівай усмешкай
На спатканне выйшла мне.
Ярка, хораша прыбрала
Ўсюды дрэвы і кусты
I зямлю памалявала
Ў колер жоўта-залаты.
С. Новік-Пяюн
Лістапад
З буйных ліп і бяроз
Між павалаў і лоз
Ўвысь галінкі глядзяць
А як прыйдзе вясна —
І галінкі ізноў
Я. Купала
Восень
На дрэвах, кустах —
Прыйшла ў калгас,
На полі калгасным
Ляціць аб ім слава
На ўвесь родны край.
Я. Журба
Колеры восені
На спелых гронках
В. Шымук
У лесе
Мохам, ядлоўцам і смолкай
пахне ад цёплай зямлі,
колюць зялёныя голкі,
лётаюць важна чмялі.
Колькі б вы казак ні чулі,
колькі б ні зналі забаў —
лепшыя казкі і гульні —
у лесе, між елак і траў.
В. Вярба
Восень
О хараство асенніх дзён празрыстых,
Бязгутарнасць прыроды і спакой.
Урачыста полем з пушчаў залацістых
Прыйшла туга і пала над вадой.
А там застыла яснасць даляў чыстых
Над цёмнай рунню й чорнай цаліной,
І холад лёгкі ў косах прамяністых
Разліла сонца хваляй нежывой.
Наўкол сляды павольнага канання
І веліч нетутэйшага маўчання.
Прымаю корна сон зямлі азурны.
І летуціцца сцішанай душы
Такі ж спакой, халодны і бязбурны,
І адцвітанне яснае ў цішы.
У. Жылка
Верасень
І туманныя слівы, і яблыкі — вось яны —
На саломе ляжаць у іскрынках расы,
Пахнуць мёдам і верасам сонечнай восені,
I рыпяць па дорогах цяжкія вазы.
Халадком задыміліся травы збуялыя.
З агародаў паўзуць праз платы гарбузы,
Шамаціць на іржэўніку лісце апалае,
І рыпяць па дорогах цяжкія вазы,
Аж здаецца, зямля пацяжэла за верасень,
Падабрэла, прыціхла ў асенняй красе.
Чалавек ёй з маленства да скону даверыўся, —
Пра яе і турботы, і клопаты ўсе.
I яна адарыла пладамі багатымі
Працавітыя рукі шчаслівых людзей.
Чырванеюць рабіны над новымі хатамі,
Спелы верасень з мёдам і хлебам ідзе.
С. Грахоўскі
Восень
Пуста ў лузе. Толькі стогі
Ды шпакі каля дарогі
Цэлы дзень адно крычаць.
Грэчка зжата. Гола ў полі.
Жыта звезена даўно.
Толькі плаваюць на волі
Кучы хмар, як валакно.
Дожджык сее беспрастанку;
Вецер свішча так, як звер.
Колькі лужын каля ганку!
А гразі, гразі цяпер!
Ссохлі травы, ўсё павяла.
Слоць, плюхота, холад, цьма.
Эх, скарэй бы закрывала
Зямлю чорную зіма!
Я. Колас
Залатая, асенняя раніца.
Залатая, асенняя раніца!
Хараством ты на свеце адна.
Сонца ў пушчы глыбокай купаецца
І ніяк не дастане да дна…
Мітусіцца лісцё па аселіцы,
Як дзвіна матылькоў-мітульгі.
І ўзвее яна, і пасцелецца,
Распаветрыцца на берагі.
А яны, берагі-беражыстыя,
Не стрымаюць асенні напеў.
І ліецца, віецца сукрысты ён
І разгортваецца каля дрэў.
Залатая, асенняя раніца!
З хараством, з пекнатою — бывай!
Ужо сонца за пушчу хаваецца,
Кармазынам гарыць небакрай…
У. Дубоўка (скароч.)
Восень
Над палямі хістаўся пашчэрблены месяц.
Вецер дзьмуў, і шумеў па-над Нёманам бор.
Восень вецце сухое зграбла і на ўзлессі
Падпаліла пагрэцца начлежны касцёр.
Падпаліла касцёр, прылягла у тумане,
Ды кароткім быў гэты пад зорамі сон:
Крык трывожны птушыны збудзіў яе рана,
Па зямлі ад кастра разліваўся агонь.
Загарэліся гнёзды, і іскры пажару
Пачала яна з птушкамі, з ветрам гасіць.
Толькі полымя ўжо разлілося ў імшарах,
Па лясах і палях, па курганах брусніц.
I па сённяшні дзень восень жару не можа
Пагасіць на зямлі, ходзе з краю у край,
Заліваючы ліўнямі ў полі бярозы
I цалуючы кожны рабінавы гай.
М. Танк
Глыбела неба, зоркі халаднелі.
Глыбела неба, зоркі халаднелі.
Ступала восень зорнай паласой.
Апошні мёд насілі пчолы ў келлі
На санцагрэве з буйных верасоў.
За жураўліным клінам павуцінка
Плыла трывожна з восеньскай вярсты.
. Яшчэ сініцам весела адцінькаць
У голлейку пажоўклыя лісты.
А там дажджы рабінай апякуцца,
I выпадзе халодная раса.
He, не мае красёнцы гэта ткуцца,
He мой — халоднай восені пасаг.
I не мае то вусны загарчылі
Салодкім мёдам позніх верасоў.
I сняцца сны ўспамінамі чужымі.
Ступала восень зорнай паласой.
А. Канапелька
Хаджу па нівах, па лугах азёрных.
Хаджу па нівах, па лугах азёрных,
Начую летуценна ў будане
I думаю, чаму мне так прасторна?
I песня прылятае да мяне.
Прыносіць мне дары свае дуброва —
То верас, то крыніцу, то грыбок.
Ўліваецца, нібы ручай, у мову
Палескі нетаропкі гаварок.
Злятае па дасвецці галубіным
То рыжы ліст, то жоўта-залаты.
Упалі задуменна на платы
Даспелыя ружовыя рабіны.
Хаджу па нівах, па лугах азёрных,
Начую летуценна ў будане.
Я думаю, чаму мне так прасторна?
I песня прылятае да мяне.
Я. Янішчыц
Лісце
Восень прайшла пералескамі,
Па няголеным ржышчы ніў,
Лісце лес ураніў.
Глянь на зямлю залатую,
Пяшчотную, сумную, чыстую,
Нехта па ёй вандруе,
Ў паветра ўзнімаючы лісце.
Струменьчыкам тонкім лісце.
Медзь на азёрах сплывае,
Сум у небе імглістым.
Як песня, з галін злятае
У. Караткевіч
Восень
Паннай быць залатою,
Той калінкаю кволай,
Сумнай і закаханай,
У каралі прыбранай.
І той песняй журботнай,
У вырай панесенай.
Развіталася з просінню
Ды скрыпучымі кроснамі.
Да наступнага году!
Да багатага ўроду!
Да ўбораў мядзяных!
Да вяселляў жаданых!
Л. Полазава
Восень ціха прыварожвае…
Восень ціха прыварожвае
Залатою шчымлівай парой.
Лісцяў-кветак мігценне прыгожае
Ён сваё яшчэ возьме напоўніцу,
Скіне з дрэваў убранне на дол.
А пакуль сэрца радасцю поўніцца —
Фарбаў-водбліскаў цэлы прыпол.
У. Мароз
